پرک هات واش ؛ مواد اولیه تولید الیاف پلی استر

بطور کلی دو نوع ماده اولیه در تولید الیاف مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرند؛ مواد گرانول تولیدی پتروشیمی با گرید نساجی (Textile Grade PET) و مواد بازیافتی یا ریسایکل. الیاف تولید شده از مواد پتروشیمی را الیاف ویرجین می نامند. مواد اولیه بازیافتی یا پرک بیشترین حجم ماده اولیه الیاف پلی استر را تشکیل می دهد. الیاف تولید شده با مواد بازیافتی را الیاف بازیافتی یا ریسایکل مینامند.

آشنایی با  پرک ( پرک هات واش )

بطری های دور ریزی که از جنس پت هستند مانند بطری های نوشابه، لبنیات، آب معدنی و… بعد از گردآوری، تفکیک و آسیاب شدن پرک نامیده میشوند. پرک ها در دستگاه های هات واش پس از جدا سازی درب و لیبل شسته و ضدعفونی می­شوند. پرک های تولیدی حسب کیفیت تولید، ناخالصی موجود، کیفیت و یکنواختی رنگ، در صنایع مختلفی به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می­گیرند. از جمله صنایعی که پرک بازیافتی در آنها مورد استفاده گسترده قرار می­گیرد می توان به صنایع تولید الیاف پلی استر و تولید ورق­های پت (تلق ­های پت) اشاره کرد.

پت چیست؟

پت یا همان پلی اتیلن ترفتالات نوعی پلی مر است که از دو گونه مونومر با نام های اسید ترفتالیک و گلایکول پدید می آید. این ماده مدت هاست که جهت تولید ظروف بسته بندی غذایی و منسوجات نساجی استفاده می­شود و توانسته به علت ویژگی های مختلفی همچون حمل و نقل آسان، شفاف بودن، داشتن مقاومت بالا در برابر ضربات، کم وزن بودن، انعطاف پذیری مناسب، نگهداری و حفظ میزان مناسبی از گازها و رطوبت حاصل شده توسط مواد نوشیدنی، به صرفه بودن مقدار انرژی مورد نیازدر تولید و … جایگاه ویژه­ ای در صنایع مختلف کسب کند .

با توجه به تقاضای بالا برای استفاده از پت در صنایع مختلف و جهت کاهش آلودگی زیست محیطی؛ بازیافت این مواد در قالب تولید پرک گسترش یافته است.

پرک هات واش چیست؟

پرک (Flake)  یا پرک هات واش ماده ای است که با بازیافت بطری های پت بدست می ­آید.  بدین ترتیب که بطری­ ها بعد از تفکیک از زباله ها و پسماند ها، شسته شده، خرد و نهایتا به پرک تبدیل می شوند. این بطری های آسیاب شده توسط دستگاه های هات واش، با عبور از مخازن حاوی ترکیبات شیمیایی و دیگ آب جوش ضد عفونی و پس از عبور از سانتریفیوژ برای حذف رطوبت بسته بندی می­ شوند.

با توجه به اینکه بطری­ های ورودی به خطوط هات واش ترکیبی از بطری­ های رنگی و شفاف می­ باشند، ترکیبی از رنگ­ های مختلف در محصول خروجی هات واش مشاهده می­شود. لذا برای جداسازی پرک­های رنگی از پرک­های شفاف، از دستگاه های سورتینگ استفاده می­شود تا محصول نهایی بر اساس رنگ و مورد مصرف در صنایع مختلف طبقه بندی و عرضه شود. راه دیگر تولید پرک براساس رنگ، جداسازی و هات واش بطری های پت در بدو ورود به فرآیند هات واش می­باشد. روزانه حجم قابل توجهی از این پرک ها در کارخانه دیبا الیاف بعد از طی شدن پروسه های لازم مانند ریسندگی مذاب، به الیاف مصنوعی مرغوب تبدیل میشوند.

برای آشنایی با نحوه تولید الیاف پلی استر  این مطلب را مطالعه نمایید.

مرغوبیت پرک تولیدی علاوه بر کیفیت بطری ورودی به خط هات واش، به کنترل فرآیند آن مانند دمای آب شستشو، دقت در جداسازی ناخالصی­ها و … بستگی مستقیم دارد. نتیجه عدم بهینه سازی پارامترهای شستشوی پرک، منجر به تولید محصول نهایی با کیفیت پایین خواهد شد. برای مثال وجود پی وی سی بیشتر از حد مجاز، به علت  تشابه زیاد این ماده از حیث شفافیت و ظاهر به پت؛ ممکن است در روند تولید الیاف مصنوعی ایجاد مشکل نماید. شرکت دیبا الیاف آرین با رعایت استاندارد سختگیرانه در تامین پرک موردنیاز خط تولید، توانسته است الیاف با کیفیت بالا به مشتریان خود عرضه نماید.  

معیار سنجش خلوص پرک هات واش

آلودگی پرک به عوامل متعددی به ویژه به میزان پی وی سی موجود در پت وابسته است. در تولید پرک هات واش میزان پی وی سی بسیار حائز اهمیت است و مرغوبیت پت با آن ارزیابی می شود. غالبا ناخالصی و آلودگی در پرک هات واش شده عمدتا به علت وجود پی وی سی می باشد هرچند ترکیبات دیگری مانند سایر پلیمرها و فلزات نیز در افت کیفی پرک تاثیرگذار هستند. شاخصی که جهت سنجش خلوص این پرک ها تعیین شده حاکی از مقدار پی وی سی موجود در پرک بوده و آن را با ppm نشان می دهیم.

دستگاه های مورد نیاز برای تولید پرک هات واش

1 – فلات تانک :

یکی از دستگاهایی که حضور آن در روند بازیافت پت ها حیاتی می باشد دستگاه فلات تانک نام دارد. کارکرد این دستگاه  شستن کامل و جداسازی برچسب ها و نشان نما از بطری ها می باشد. هنگام  بازیافت کردن پت بایستی برچسب و درب از بطری پت جداسازی شوند که قسمتی از این مهم  بوسیله ماشین فلات تانک صورت میگیرد.

بر روی مخزن فلات تانک باله های کوچکی قرار گرفته که قسمت های غیر قابل استفاده که خلوص پرک هات واش را تحت تاثیر قرار میدهند را به مخزنی کوچک­تر که در مجاورت دستگاه تعبیه شده است منتقل میکند. این بخش­ها که شامل درب و برچسب می­باشند پس از جمع آوری به عنوان محصول فرعی خط تولید پرک به صنایع دیگر عرضه میشوند.

2 – شنگیر :

دیگر دستگاه حیاتی در پروسه تولید پرک دستگاه شنگیر می باشد. وظیفه اصلی این دستگاه جداسازی چسب های پی وی سی باقیمانده روی بطری­های پت می باشد که  در حین فرایند هات واش, چسبندگی شان به بطری ها کمتر شده است و در این بخش به صورت کامل جدا می گردند. وجود این دستگاه تاثیر بسزایی در بالا رفتن سطح کیفی پرک دارد.

  کلام آخر

همانطور که اشاره شد نیاز دنیای امروز به فرآورده های بازیافتی رو به افزایش است. یکی از راه های پاسخ دهی به این نیاز استفاده از مواد بازیافتی مانند پرک و تبدیل آنها به محصولاتی چون الیاف مصنوعی است. ما در کارخانه دیبا الیاف ارین با استفاده از پرک های هات واش با کیفیت و انجام فرایند های مخصوص تحت نظر افراد متخصص؛ این پرک ها را به طیف متنوعی از الیاف مصنوعی پلی استر هالو و سالید با کیفیت تبدیل میکنیم.

پرک های بازیافتی از بطری­های پت بسیار کاربردی و به صرفه هستند و در اینده بی شک تقاضا برای این محصول بیشتر نیز خواهد شد. پرک در تولید الیاف پلی استر به عنوان ماده اولیه اساسی مورد استفاده قرار می­گیرد. شایان توجه است که پرک­های با سطح کیفی بالا و مقدار پی وی سی زیر 50 ppm در تولید الیاف کاتن تایپ با تناسیتی بالا مورد استفاده قرار می­گیرند که این نوع الیاف خود در صنایع ریسندگی برای تولید نخ به عنوان مواد اولیه استفاده می­شود. این موضوع خود نشانگر اهمیت تولید پرک با کیفیت برای استفاده در صنایع مختلف می باشد.